Nasz blog zaczynamy od artykułu o prawach i obowiązkach osób legitymowanych przez policję.

Wszystko, co trzeba wiedzieć podczas legitymowania przez policję:

 

Legitymowanie

Serię postów poświęconą prawom i obowiązkom obywateli wynikającym z przepisów regulujących sposób postępowania w zakresie niektórych czynności procesowych 
i administracyjno – porządkowych rozpoczynamy od, zdawać by się mogło dosyć prozaicznej czynności, jaką jest legitymowanie. 

Czynność legitymowania w ramach czynności operacyjno – rozpoznawczych, dochodzeniowo – śledczych czy administracyjno – porządkowych może być podejmowana przez policjanta (ale także przedstawicieli innych służb np. Straży Miejskiej, Żandarmerii Wojskowej, czy Kontroli Skarbowej) w stosunku do każdego obywatela i to niekonieczne podejrzewanego o popełnienie przestępstwa czy wykroczenia. 

Dla potrzeby omówienia tego zagadnienia będziemy posługiwać się przykładową sytuacją, w której policjant zwraca się do obywatela o okazanie dokumentu tożsamości. 

 

Co musimy wiedzieć?

Zgodnie z treścią art. 14 ust 1 – 3 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. Nr 30 Poz. 179 z póź. zm) w granicach swych zadań Policja wykonuje czynności: operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze i administracyjno-porządkowe w celu rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw, przestępstw skarbowych i wykroczeń; poszukiwania osób ukrywających się przed organami ścigania lub wymiaru sprawiedliwości; poszukiwania osób, które na skutek wystąpienia zdarzenia uniemożliwiającego ustalenie miejsca ich pobytu należy odnaleźć w celu zapewnienia ochrony ich życia, zdrowia lub wolności. 

Policja wykonuje również czynności na polecenie sądu, prokuratora, organów administracji państwowej i samorządu terytorialnego w zakresie, w jakim obowiązek ten został określony w odrębnych ustawach.

Policjanci w toku wykonywania czynności służbowych mają obowiązek respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka.

Realizując swoje ustawowe zadania, zgodnie z art. 15 ust 1 pkt 1 ustawy o policji policjanci mają prawo legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości. 

Z powyższego wynika, że czynność legitymowania obywatela może być inicjowana przez policjanta nie tylko wówczas, gdy zostało popełnione przestępstwo czy wykroczenie  i w związku z powyższym prowadzone są czynności operacyjno – rozpoznawcze lub dochodzeniowo – śledcze, ale właściwie w każdej sytuacji, gdy funkcjonariusz policji dojdzie do wniosku, że jest to konieczne z uwagi na ciążący na nim obowiązek zapobiegania i wykrywania przestępstw, przestępstw skarbowych oraz wykroczeń.

Zatem w zakresie czynności legitymowania nie istnieją właściwie żadne ograniczenia i każdy obywatel, bez względu na to czy popełnił przestępstwo lub wykroczenie, może być zobowiązany do poddania się tej czynności.

Stąd też niezwykle ważnym jest, aby każdy obywatel wiedział, jak zachować się w sytuacji, gdy funkcjonariusz policji zażąda od niego dowodu tożsamości. 

W tym przypadku musimy odwołać się do treści art. 15 ust 8 ustawy, z którego wynika, że Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, m.in. sposób postępowania przy wykonywaniu przez policjantów czynności polegających na legitymowaniu osób w celu ustalenia tożsamości oraz wzory dokumentów stosowanych w tych sprawach mając na względzie zapewnienie skuteczności działań podejmowanych przez Policję, poszanowanie praw osób, wobec których działania te są podejmowane. 

Regulującym powyższą kwestię aktem prawnym jest Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 września 2015 r. w sprawie postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów (Dz.U. z 2015 Poz. 1565).  

Wskazany akt prawny określa sposób postępowania oraz wzory dokumentów stosowanych przy wykonywaniu przez policjantów m.in. uprawnień: legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości. 

Wynika z niego, że przy wykonywaniu wskazanych czynności Policjant, który do nich przystępuje ma obowiązek podać swój stopień, imię i nazwisko w sposób umożliwiający odnotowanie tych danych, a także podstawę prawną i przyczynę podjęcia czynności służbowej.

Policjant nieumundurowany przy wykonywaniu wskazanych uprawnień ma obowiązek okazać ponadto legitymację służbową, a na żądanie osoby, wobec której podjęto wykonywanie tych uprawnień, okazać ją w sposób umożliwiający odnotowanie danych w niej zawartych.

Policjant po zakończeniu wykonywania czynności służbowych, ma także obowiązek poinformować ustnie osobę, wobec której podjęto te czynności, o prawie złożenia 
do właściwego miejscowo prokuratora zażalenia na sposób przeprowadzenia tych czynności.

Z powyższego wynika, że w momencie rozpoczęcia czynności legitymowania, umundurowany policjant, sam, z własnej inicjatywy, bez żądania osoby legitymowanej, ma obowiązek: przedstawić się, podać swój stopień, podstawę prawną do prowadzenia czynności i przyczynę jej podjęcia. Informacji tych ma obowiązek udzielić w sposób, który umożliwia ich odnotowanie. 

Po zakończeniu czynności policjant jest zobowiązany do udzielenia informacji o prawie legitymowanego do wniesienia do prokuratora zażalenia na sposób przeprowadzenia czynności. Prawo to wprost wynika z art. 15 ust. 7 ustawy o policji. 

Z kolei policjant nieumundurowany poza powyższymi informacjami ma obowiązek, na żądanie osoby, wobec której podejmuje się czynności legitymowania, okazać legitymację służbową. 

Podstawą prawną czynności legitymowania jest oczywiście wskazany art. 15 ust 1 pkt 1 ustawy o Policji. Wynika z niego także przyczyna podjęcia czynności, którą jest ogólnie rzecz ujmując ustalenie tożsamości dla celów realizacji zadań wykonywanych przez policję a wynikających z treści art. 14 ustawy o policji. 

Opisane wyżej obowiązki policjanta wynikają z § 2 ust. 1 – 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 września 2015 r. w sprawie postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów. 

Warto znać te przepisy i w każdym przypadku, gdy policjant żąda od nas przedstawienia dowodu tożsamości, zwracać się do niego nie tylko z kontr – żądaniem wskazania podstaw prawnych podejmowanych czynności, ale także zwracać uwagę na niedopełnienie przez niego obowiązków. 

Należy także wiedzieć, że policjant ma prawo ustalić tożsamość osoby legitymowanej na podstawie dowodu osobistego, dokumentu paszportowego, zagranicznego dokumentu tożsamości, innego dokumentu zawierającego fotografię i oznaczonego numerem lub serią, informacji o osobie w postaci zdjęcia wraz z opisem wizerunku osoby lub odcisków linii papilarnych zgromadzonych w policyjnych zbiorach danych lub zbiorach danych, do których Policja ma dostęp oświadczenia innej osoby, której tożsamość została ustalona na podstawie jednego z wyżej wymienionych dokumentów. 

Zatem nie dajcie się zwieść policjantowi, gdy ten twierdzi, że Waszą tożsamość może ustalić tylko na podstawie dowodu osobistego. 

W przypadku legitymowania osoby znajdującej się w pojeździe policjant ma prawo, ze względów bezpieczeństwa, żądać opuszczenia pojazdu przez tę osobę oraz inne osoby znajdujące się w pojeździe.

W przypadku następującego bezpośrednio po sobie legitymowania z tej samej przyczyny kolejnych osób znajdujących się w pobliżu, policjant umundurowany ma prawo jednokrotnie z własnej inicjatywy, bez żądania osób, które poddawane były czynnościom przedstawić się, podać swój stopień, podstawę prawną do prowadzenia czynności i przyczynę jej podjęcia. Informacji tych ma obowiązek udzielić w sposób, który umożliwia ich odnotowanie. 

Po zakończeniu czynności policjant jest zobowiązany do udzielenia informacji o prawie legitymowanych do wniesienia do prokuratora zażalenia na sposób przeprowadzenia czynności. 

Co istotne policjant nieumundurowany ma obowiązek każdorazowo, na żądanie osób legitymowanych, okazać każdemu z osobna, legitymację służbową i umożliwić im odnotowanie danych tam widniejących.   

Podstawą prawną powyższych są § 4 i 5 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 września 2015 r. w sprawie postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów.

Ostatecznie policjant ma obowiązek udokumentować legitymowanie osoby 
w notatniku służbowym lub notatce służbowej, a obowiązek dokumentowania czynności może być realizowany także w postaci elektronicznej. 

Co, jeśli nie posiadamy przy sobie dokumentu umożliwiającego identyfikację naszej tożsamości albo po prostu odmawiamy udzielenia 
w tym zakresie informacji lub okazania dokumentu?

Zgodnie z art. 15 ust 1 pkt 2 ustawy o Policji policjant wykonując swoje ustawowe zadania ma prawo zatrzymać osobę w trybie i przypadkach określonych w kodeksie postępowania karnego i innych ustawach. Mowa tutaj przede wszystkim o podstawach zatrzymania wskazanych w art. 244 i następnych kodeksu postępowania karnego oraz art. 45 i następnych kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

Żaden obecnie obowiązujący przepis nie daje podstaw do zatrzymania kogokolwiek tylko dlatego, że nie można ustalić jego tożsamości. 

Żaden przepis nie nakłada na obywatela obowiązku noszenia przy sobie dokumentów umożliwiających identyfikację tożsamości. Stąd też w przypadku braku takiego dokumentu a także innych możliwości ustalenia tożsamości funkcjonariusz policji powinien co do zasady zadowolić się oświadczeniem osoby legitymowanej. 

Jeżeli osoba legitymowana nie popełniła przestępstwa, wykroczenia, nie jest na tzw. niepowrocie do Zakładu Karnego, nie stwarza w sposób oczywisty zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia to brak jest podstaw do jej zatrzymania.  

Należy jednak mieć na względzie, że jeżeli policjant poweźmie wątpliwość co do prawdziwości takiego oświadczenia i uzna, że osoba legitymowana wprowadza go w błąd co do tożsamości, zachowanie to może zakwalifikować jako wykroczenie z art. 65 § 1 kodeksu wykroczeń, co na podstawie art. 45 § 1 i następne kodeksu postępowania w sprawach wykroczeń może już stanowić podstawę zatrzymania na czas nieprzekraczający 48 godzin. 

Odmowa okazania dokumentu tożsamości także jest wykroczeniem z art. 65 § 2 kodeksu wykroczeń i również może stanowić podstawę zatrzymania. 

Pamiętajmy jednak, że brak dokumentu tożsamości i w konsekwencji niemożność wylegitymowania się tym dokumentem przez funkcjonariuszem policji nie stanowi wykroczenia. Zatrzymanie w takiej sytuacji będzie bezprawne, a policjant, który go dokona przekroczy swoje uprawnienia i może ponosić nie tylko odpowiedzialność dyscyplinarną, ale także karną. 

Brak możliwości ustalenia tożsamości uprawnia policjanta do pobierania odcisków palców oraz wymazów z policzków w celu identyfikacji osób o nieustalonej tożsamości oraz osób usiłujących ukryć swoją tożsamość, jeżeli ustalenie tożsamości w inny sposób nie jest możliwe (art. 15 ust 1 pkt 3a ppkt b ustawy o policji). Jest to zatem ostateczność. Policjant musi wyczerpać wszelkie możliwości ustalenia naszej tożsamości. Jasnym jest przy tym, że dotyczy to wyłącznie sytuacji, w której umyślnie odmawiamy okazania dokumentu, składamy fałszywe oświadczenie co do swojej tożsamości, a zatem popełniamy wykroczenie z art. 65 kodeksu wykroczeń. 

Jeżeli z przyczyn obiektywnych (brak dokumentu tożsamości) policjant nie jest w stanie, w oparciu o nasze oświadczenie zweryfikować naszej tożsamości, nie ma prawa pobierać od nas odcisków palców czy wymazów z policzków. 

Zgodnie z art. 15 ust 1 pkt 4 ustawy o Policji policjant wykonując swoje ustawowe zadania ma prawo przeszukiwania osób w trybie i na zasadach określonych w kodeksie postępowania karnego i innych ustawach. Chodzi tu przede wszystkim o przesłanki przeszukania wskazane w art. 219 i następnych kodeksu postępowania karnego oraz art. 44 i następnych kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.   

Jeżeli osoba legitymowana nie popełniła przestępstwa lub wykroczenia nie ma żadnych podstaw do jej przeszukania. 

Policja może natomiast dokonać kontroli osobistej a także przeglądać zawartość bagaży w portach i na dworcach oraz w środkach transportu lądowego, powietrznego 
i wodnego m.in. w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary – przestępstwa lub wykroczenia (art. 15 ust 1 pkt 5 ppkt a ustawy o policji).

Odmawiając okazania dokumentu tożsamości, w sytuacji, w której takim dokumentem dysponujemy, czy też składając umyślnie nieprawdziwe oświadczenie co do swojej tożsamości narażamy się na obowiązek poddania się kontroli osobistej. 

Kontrola osobista jest czynnością podobną do przeszukania osoby, niemniej jednak 
w jej trakcie policjant nie może odsłaniać przykrytych odzieżą części ciała. Jeżeli do takiej sytuacji dojdzie kontrola osobista staje się przeszukaniem osoby i czynność ta powinna być bezwzględnie zatwierdzona przez Sąd lub Prokuratora (art. 220 § 3 kodeksu postępowania karnego i art. 44 § 4 kodeksu postępowania w sprawach 
o wykroczenia) 

Na żądanie osoby poddanej kontroli osobistej zgłoszone bezpośrednio po zakończeniu kontroli, z czynności sporządza się protokół (art. 15d ust. 10 ustawy o policji).

Osobie kontrolowanej przysługuje zażalenie do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce dokonania kontroli osobistej, w terminie 7 dni od dnia jej dokonania, w celu zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości jej dokonania (art. 15d ust. 11 ustawy o policji).

W celu wylegitymowania, zatrzymania, przeszukania osoby czy poddania jej kontroli osobistej policjant ma prawo wydawać polecenia (art. 15 ust 1 pkt 10 ustawy o policji). 

Niepodporządkowanie się tym poleceniom może skutkować użyciem przez policjanta wobec adresata takiego polecenia środków przymusu bezpośredniego (art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej – Dz. U. z 2013 Poz. 628 z póź. zm)

Nie oznacza to jednak, że policjant może używać tych środków w sytuacji, 
gdy odmówimy ujawnienia swojej tożsamości lub okazania dokumentu, który umożliwia jej zweryfikowanie. 

W takiej sytuacji, o czym była mowa wyżej, legitymowany popełnia wykroczenie, w związku z którym może być przeszukany, poddany kontroli osobistej lub zatrzymany. Dopiero niepodporządkowanie się poleceniom związanym z tymi czynnościami może skutkować zastosowanie środków przymusu bezpośredniego. 

 

Jakie środki przymusu bezpośredniego mogą być w takiej sytuacji zastosowane? 

Wszystko zależy od tego jaką postawę przyjmiemy. 

Środki przymusu bezpośredniego mogą być stosowane m.in. w celu:

• wyegzekwowania wymaganego prawem zachowania zgodnie z wydanym przez uprawnionego poleceniem;

• odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby;

• zatrzymania osoby, udaremnienia jej ucieczki lub pościgu za tą osobą;

• pokonania biernego oporu;

• pokonania czynnego oporu.  

W tym celu policjant może używać siły fizycznej w postaci technik obezwładnienia, obrony, ataku i transporotowych. 

Używając siły fizycznej lub wykorzystując siłę fizyczną, nie zadaje się uderzeń, chyba że uprawniony działa w celu odparcia zamachu na życie lub zdrowie własne lub innych osób albo na mienie lub przeciwdziała ucieczce (art. 14 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej)

Policjant może użyć także kajdanek (art. 15 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej).

Należy jednak pamiętać, że założenie kajdanek jest zabronione, gdy użycie środka przymusu bezpośredniego następuje w celu pokonania biernego oporu.

Zatem jeżeli obywatel nie podporządkowuje się poleceniom policjanta (prezentuje bierną postawę), ale nie stawia czynnego oporu przy kontroli osobistej, przeszukaniu czy zatrzymaniu; nie atakuje policjanta, policjant nie może zakuć go w kajdanki. Zastosowanie tego środka przymusu jest przekroczeniem uprawnień i może skutkować odpowiedzialnością dyscyplinarną i karną policjanta. 

Policjant może użyć także pałki służbowej (art. 19 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej)

Znowu nie dotyczy to sytuacji, w której obywatel stawia bierny opór. 

Pałki służbowej nie można używać wobec osoby zakutej w kajdanki a także osoby, wobec której użyto paralizatora. 

Pałką służbową nie zadaje się uderzeń i pchnięć w głowę, szyję, brzuch i nieumięśnione oraz szczególnie wrażliwe części ciała, z wyjątkiem sytuacji, gdy zachodzi konieczność odparcia zamachu stwarzającego bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia uprawnionego lub innej osoby.

Ostatecznie policjant może użyć paralizatora (art. 26 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej). 

Nie dotyczy to jednak sytuacji, w której obywatel nie podporządkowuje się poleceniu wydanemu przez policjanta, osoba taka jest zakuta w kajdanki lub stawia wyłącznie bierny opór.

Paralizatora nie można celować w głowę. 

Należy pamiętać, że co do zasady policjant może użyć środka przymusu bezpośredniego po uprzednim bezskutecznym wezwaniu osoby do zachowania się zgodnego z prawem oraz po uprzedzeniu osoby o zamiarze użycia tych środków (art. 34 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej). 

Zaniechanie powyższego jest traktowane jako niedopełnienie obowiązków przez policjanta i może skutkować jego odpowiedzialnością dyscyplinarną i karną. 

Należy także pamiętać, że w przypadku, gdy w wyniku użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego nastąpiło zranienie osoby lub wystąpiły inne widoczne objawy zagrożenia życia lub zdrowia tej osoby, policjant udziela jej niezwłocznie pierwszej pomocy, a w razie potrzeby zapewnia wezwanie kwalifikowanej pierwszej pomocy lub podmiotów świadczących medyczne czynności ratunkowe (art. 36 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej).

W takim przypadku policjant ma co do zasady obowiązek zabezpiecza miejsce zdarzenia, także przed dostępem osób postronnych, ustala świadków zdarzenia, powiadamia o zdarzeniu właściwego przełożonego lub osobę pełniącą służbę dyżurną (art. 37 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej).

Policjant może zaniechać niezwłocznego podjęcia tych czynności tylko wówczas, gdy zagroziłoby to życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu uprawnionego lub innej osoby, spowodowałoby to konieczność zaniechania przez uprawnionego czynności ochronnych wobec osób, ważnych obiektów, urządzeń lub obszarów lub w ramach konwoju lub doprowadzenia do czasu ustania tego zagrożenia lub tej konieczności.

W sytuacjach typowych, właściwie brak jest podstaw do zaniechania przez policjanta niezwłocznego wykonania wskazanych obowiązków. 

Wskazane przepisy mają charakter gwarancyjny i służą przede wszystkim zapobieganiu sytuacjom, w których policjant, bezprawnie stosuje środki przymusu bezpośredniego. 

Obowiązek policjanta powiadomienia swojego przełożonego lub dyżurnego o użyciu środka przymusu bezpośredniego, w wyniku czego wystąpiły objawy uzasadniające konieczność udzielenia osobie kwalifikowanej pierwszej pomocy lub medycznych czynności ratunkowych albo nastąpiła śmierć tej osoby lub wyrządzona została szkoda w mieniu znacznej wartości ma na celu m.in. przeprowadzenie czynności wyjaśniających zmierzających do ustalenia czy środek przymusu bezpośredniego został użyty zgodnie z prawem. 

Przełożony policjanta lub dyżurny ma także obowiązek zawiadomić o takim zdarzeniu prokuratora (art. 39 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej)

W każdym przypadku policjant ma obowiązek sporządzić notatkę, która dokumentuje użycie środka przymusu bezpośredniego, a w przypadku, gdy nie doszło do zranienia osoby lub wystąpienia innych widocznych objawów zagrożenia życia lub zdrowia tej osoby albo jej śmierć, zranienie albo śmierć zwierzęcia albo zniszczenie mienia, odnotować ten fakt w notatniku służbowym (art. 51 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej)

 

Podsumowanie 

Policjant ma prawo legitymować osobę w celu ustalenia jej tożsamości. 

• W tym celu może żądać od legitymowanego okazania dokumentu zawierającego fotografię i oznaczonego numerem lub serią. 

• W momencie rozpoczęcia czynności policjant ma obowiązek przedstawić się, podać swój stopień w sposób umożliwiający odnotowanie tych danych, podać podstawę prawną i powód przeprowadzenia czynności. 

• Policjant może ustalić tożsamość także na podstawie oświadczenia innej osoby, której tożsamość została ustalona na podstawie takiego dokumentu lub korzystając ze stosownej bazy danych. 

• Po zakończeniu czynności policjant ma obowiązek poinformować legitymowanego o prawie wniesienia zażalenia na tę czynność do właściwego miejscowo prokuratora.

• Legitymowany ma obowiązek poddać się tej czynności. 

• Jeżeli posiada dokument tożsamości nie powinien odmówić jego okazania.

• Jeżeli nie posiada dokumentu nie powinien wprowadzać w błąd policjanta co do swojej tożsamości.

• Przekazanie policjantowi błędnych danych lub odmowa okazania dokumentu, którym się dysponuje jest wykroczeniem, którego popełnienie może skutkować poddaniem osoby legitymowanej kontroli osobistej, przeszukaniu, zatrzymaniem, pobraniem odcisków i wymazów z policzków.

• W określonych prawem sytuacjach policjant może stosować określone środki przymusu bezpośredniego. 

• Nie może jednak używać kajdanek, pałki czy paralizatora, gdy osoba poddawana wskazanym czynnościom stawia wyłącznie bierny opór. Nie można używać paralizatora tylko z powodu odmowy podporządkowania się poleceniom policjanta. W takiej sytuacji może być użyta wyłącznie siła fizyczna w postaci technik obezwładniających i transporotowych. 

• Osoba zatrzymana może być doprowadzona do najbliższej jednostki policji 
  i izolowana przez okres do 48 godzin. 

• Legitymowany ma prawo wnieść zażalenie do Prokuratora na czynność legitymowania.

• Legitymowany, którego poddano kontroli osobistej ma prawo wnieść zażalenie na tę czynność w ciągu 7 dni od jej przeprowadzenia do Sądu. 

• Legitymowany, którego przeszukano lub zatrzymano ma prawo wnieść zażalenie na tę czynność do Sądu. 

• Podstawy prawne 

Podstawy prawne regulujące zakres praw i obowiązków uczestników czynności legitymowania wskazaliśmy powyżej. 

Przygotowując artykuł dostrzegliśmy jednak nieco niepokojącą sytuację. 

Podstawy prawne prowadzenia czynności legitymowania znajdują swoje źródło 
w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 29 września 2015 r. w sprawie postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów, które wedle dostępnych dla każdego obywatela internetowych źródeł informacji o prawie, nie obowiązuje od 27 stycznia 2019 r. 

Rozporządzenie to zostało uchylone ustawą z dnia 9 listopada 2017 r. o zmianie ustawy o niektórych uprawnieniach pracowników urzędu obsługującego Ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz funkcjonariuszy i pracowników urzędów nadzorowanych przez tego ministra oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 106). 

W art. 4 tejże ustawy znowelizowano przepisy ustawy o Policji. Co istotne żadna z tych zmian czy nowych regulacji nie dotyczyła czynności legitymowania. 

Pomimo tego w art. 44 ustawy uchwalono, że dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie m.in.  art. 15 ust. 8 ustawy o Policji zachowują moc do dnia wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych nie dłużej jednak niż przez okres 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

Wspomniana ustawa weszła w życie 27 stycznia 2018 r. Z tego właśnie powodu, dotychczasowe Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 września 2015 r. w sprawie postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów przestało obowiązywać 27 stycznia 2019 r. 

Można by zatem twierdzić, iż obecnie na policjantach nie ciążą żadne obowiązki związane z legitymowaniem obywateli.  

Zatem na wypadek, gdyby policjant legitymujący obywatela odmawiał spełnienia swoich obowiązków wynikających ze wskazanego rozporządzenia należy wiedzieć, że ono w dalszym ciągu, lecz co najwyżej do dnia 25 grudnia 2019 r., obowiązuje. 

Poszukując podstaw prawnych potwierdzających powyższy wniosek sięgnęliśmy do publikatorów prawnych, które nie są dostępne powszechnie. 

Dzięki temu odnaleźliśmy ustawę z dnia 14 grudnia 2018 r.  o zmianie ustawy o policji i niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. Poz. 2399), w której w art. 15 pkt 1) wskazano, że dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 15 ust. 8 ustawy o policji zachowują moc do dnia wejścia nowych przepisów wykonawczych, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia niniejszej ustawy, czyli do dnia 25 grudnia 2019 r. 

Zatem do dnia 25 grudnia 2019 r. sposób prowadzenia czynności legitymowania jest w dalszym ciągu regulowany Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 września 2015 r. w sprawie postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów. 

Z wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów wynika, że projekt nowego Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów (nr RD531) przygotowany przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji miał być przyjęty w III kwartale 2019 r, co jednak nie nastąpiło. 

W tej sytuacji możemy wyłącznie liczyć na to, że Rada Ministrów w wykonaniu jej konstytucyjnego i ustawowego obowiązku, w celu poszanowania praw osób poddawanych czynności legitymowania, do dnia 25 grudnia 2019 r. przyjmie nowe rozporządzenie.

W przeciwnym wypadku, od dnia 25 grudnia 2019 r, na funkcjonariuszach policji nie będą spoczywały żadne prawne obowiązki związane z czynnością legitymowania.