Koronawirus, a tymczasowe aresztowanie.

Nasz poprzedni artykuł był poświęcony prawom i obowiązkom obywateli związanym z wprowadzeniem na terytorium całego kraju stanu zagrożenia epidemicznego. Informacje tam zawarte były skierowane przede wszystkim do osób przebywających obecnie na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub tych, którzy zamierzają do naszego kraju powrócić.

Ten artykuł chcemy z kolei poświęcić bezpośrednio naszym Klientom, a także skierować go do tych, których bliscy obecnie przebywają w Zakładach Karnych lub Aresztach Śledczych, i którzy zastanawiają się czy obecna sytuacja zagraża zdrowiu i życiu podejrzanych, oskarżonych i skazanych wobec których stosowany jest środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania i tych którzy odbywają karę lub na jej wykonanie oczekują.

Naszym zdaniem odpowiedź na powyższe pytanie jest oczywista. Wymienione osoby, jak każdy przebywający na terytorium Polski mogą zostać zarażone wirusem SARS – CoV – 2. Wbrew pozorom ich przymusowa izolacja nie oznacza, że są bezpieczni. Wręcz przeciwnie. Obawiamy się, że ewentualna epidemia w warunkach Zakładu Karnego, czy Aresztu Śledczego może spowodować skutki o trudnych do oszacowania konsekwencjach dla życia i zdrowia osób tam przebywających. 

Z tego powodu z nieukrywanym zdziwieniem odnotowaliśmy, że pierwsze placówki penitencjarne zostały zamknięte dopiero 16 marca b.r. Do tego czasu mieliśmy możliwość widywania się z naszymi Klientami i obserwowaliśmy chaos jaki panował w tych jednostkach. Mowa tutaj przede wszystkim o tłumach odwiedzających, którzy godzinami oczekiwali na widzenie; dostrzegalnych brakach personelu, które utrudniały zapanowanie nad sytuacją; braku jakichkolwiek procedur na wypadek epidemii, czy odgórnych wytycznych jak w tej sytuacji postępować. W tym całym zamieszaniu Służba Więzienna stosowała tylko jeden środek zapobiegawczy – kontrolę temperatury. 

Z doświadczenia wiemy, że zdecydowana większość Zakładów Karnych i Aresztów Śledczych w Polsce nie posiada odpowiedniego zaplecza medycznego, które w przypadku zarażenia osób w nich przebywających pozwoliłoby na udzielenie stosownej pomocy medycznej. Warunki Zakładów Karnych i Aresztów Śledczych nie dają przy tym gwarancji, że ujawniająca się choroba zakaźna zostanie w porę zdiagnozowana, a odpowiednie leczenie wdrożone. Dotychczas tego rodzaju zagrożenia, na tak dużą skalę, nie występowały a to przy braku precyzyjnych procedur z kolei powoduje, że zarówno Zakłady Karne, Areszty Śledcze, ale także Sądy nie są na to przygotowane.

Każdego dnia odbieramy telefony od naszych Klientów, którzy informują nas, że w Zakładach Karnych i Aresztach Śledczych nie przeprowadza się żadnych testów na obecność koronawirusa. Tymczasowo aresztowani i nowo osadzeni trafiają z zewnątrz niemalże bezpośrednio do cel, w których przebywają inni więźniowie. Wydaje się zatem, że kwestią czasu jest wybuch epidemii w placówkach penitencjarnych. 

Do zadań obrońców w sprawach karnych należy nie tylko reprezentacja klienta przed Sądem, podejmowanie czynności na jego korzyść, eksponowanie tych wszystkich argumentów, które mogą sprawić, iż wyrok sądowy będzie sprawiedliwy. W każdej sprawie, w której stosowany jest środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania czy też, gdy reprezentujemy klienta już osadzonego w Zakładzie Karnym podejmujemy działania, których skutkiem ma być uchylenie stosowania najsurowszego środka zapobiegawczego w przypadku tymczasowo aresztowanych oraz odroczenie lub przerwa w wykonywaniu kary pozbawienia wolności w przypadku skazanych.  

Zgodnie z art. 259 § 1 pkt 1 kodeksu postępowania karnego, jeżeli szczególne względy nie stoją temu na przeszkodzie, należy odstąpić od tymczasowego aresztowania, zwłaszcza gdy pozbawienie oskarżonego wolności spowodowałoby dla jego życia lub zdrowia poważne niebezpieczeństwo. Podobnie kwestię tę uregulowano w art. 151 i 153 kodeksu karnego wykonawczego. 

W oparciu o dostępne publikacje medyczne wiemy, że rozprzestrzenianie się wirusa SARS – CoV – 2, który już dla osób w wieku powyżej 30 roku życia jest bardzo groźny, stwarza wspomniane wyżej poważne niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia osób przebywających w przymusowej izolacji. 

Oczywiście sytuacja ta nie może dotyczyć i nie dotyczy wszystkich osób tymczasowo aresztowanych lub osadzonych w Aresztach Śledczych oraz Zakładach Karnych. Każdy przypadek należy rozstrzygać indywidualnie, przede wszystkim w oparciu o dokumentację medyczną osoby izolowanej. 

Z komunikatów Ministerstwa Zdrowia wynika, że w grupie największego ryzyka poważnego zachorowania na chorobę COVID – 19 i zgonu są osoby u których występują choroby towarzyszące układu oddechowego oraz układu krążenia. Naszym zdaniem osoby takie powinny skorzystać ze wskazanych instytucji. 

Z zadowoleniem odnotowaliśmy, iż w dniu 13 marca 2020 r. Sąd Okręgowy w Warszawie uchylił stosowanie tymczasowego aresztowania podejrzanemu, który należał do wskazanej grupy ryzyka. Naszym zdaniem, decyzja Sądu była jak najbardziej prawidłowa i liczymy na to, że tego rodzaju rozstrzygnięć Sądów będzie co raz więcej. 

Ze swojej strony podjęliśmy już stosowną inicjatywę, aby ci nasi klienci, których stan zdrowia wskazuje, że należą do grupy ryzyka zostali zwolnieni z aresztów. Jednocześnie analizujemy sytuację tych osób, które zostały już skazane i odbywają kary pozbawienia wolności. W każdym z przypadków, który takie działanie będzie uzasadniał złożymy wnioski o odroczenie lub przerwę w wykonaniu kary pozbawienia wolności. 

Stan zagrożenia epidemicznego, a niebawem zapewne epidemii wpływa na działalność Sądów, które pracują w ograniczonym zakresie. Już dzisiaj wiemy, że wszelkie postępowania sądowe zostały wstrzymane do końca marca, ale czas ten zapewne zostanie wydłużony. Wnioski, o których mowa wyżej muszą być jednak rozpoznane bez zbędnej zwłoki. Nie wyobrażamy sobie bowiem sytuacji, w której będą one oczekiwały na rozpoznanie przez kolejny miesiąc, dwa lub trzy a osoby izolowane będą w tym czasie narażone na utratę zdrowia, a nawet życia.